donderdag 2 maart 2017

De geheimen van Het Zwin ontrafeld


Dijken, schorren, polders, vossenpootafdrukjes, een stukje historische Atlantikwall uit de W.O II, verborgen boomkikkers, zee, strand. Dat zijn nog maar een aantal ingrediënten die een natuurwandeling in Het Zwin en zijn omgeving te bieden heeft. We struinen mee met Dilia Timmers, vrijwilligster van Stichting Het Zeeuwse Landschap, door dit dynamische gebied en verzamelen ons bij Gerrit van Hoekestraat 2 in Retranchement bij het voormalige informatiepunt dat nu nog gemarkeerd wordt met een overkapping en informatieborden.  

Het is een ijskoude winterdag en mist hangt laag over het kustgebied heen. De grens tussen lucht en zee is onvindbaar. De zee golft over het strand en zilverreigers doorkruisen met hun vlucht het witte decor.
Mist hangt laag over het kustgebied bij Het Zwin heen
We starten met een groep van zo’n vijftien geïnteresseerden bij de Kievitspolder waar we uitkijken over de Oudelandse Polder: een vochtig graslandgebied met poelen. Hier struinen Schotse Hooglanders rond.  Als witte silhouetten bewegen ze zich traag in de mist. Grazend bij de inlaagdijk.
We vervolgen ons pad via de Kievitspolder, die opgehoogd is door de zee. Door het ontstaan van duinen werd dit gebied afgesloten van het water, weet Dilia ons te vertellen: ,,Diverse zoetwaterputten herbergen hier in de zomer boomkikkers en kamsalamanders. De boomkikkers houden zich voornamelijk op in bramenstruiken, waar dit kleine kikkertje van maar 4 centimeter een typisch kek-kek-kek geluid kan produceren dat tot wel 1 kilometer afstand te horen is om de vrouwtjes te imponeren. Dankzij zijn zuignapjes onder zijn tenen is hij een briljante klimmer!”  
De excursieleidster van Het Zeeuwse Landschap leidt ons verder over een historisch pad dat nog stamt uit de W.O. II: een stukje Atlantikwall door de Duitsers aangelegd om de geallieerde invasie in de gaten te houden. Het oorlogspad slingert zich verder een weg door de duinen. Druppels hangen als blinkende parels aan de takken. Wanneer het graspad overgaat in zand, naderen we het strand. De zee kondigt zich bulderend aan met woeste witte koppen.
Zoetwaterputten zijn belangrijk voor de boomkikker en
de kamsalamander
We kijken in een grijswitte massa van wolken en zee en struinen verder langs een stuk duin waar rechts van ons de Zwinse geulen slingeren. De duinenrij is al flink afgekalfd en we lijken nu te kijken in het hart van de duinen waar we wortels van planten ontwaren: ,,Door het helmgras worden de duinen bij elkaar gehouden, met hun lange wortels kunnen ze goed water opzuigen waardoor hun levensbehoud gegarandeerd wordt”, verduidelijkt Timmers. We naderen een basaltstenendijk waar in de zomer zeevenkel en zeekool groeien, typische planten voor dit gebied.
In de verte zien we mistige contouren, palen in het water maken het abstracte winterse plaatje compleet.
Steenlopertjes zijn druk doende met het zoeken van voedsel tussen schelpen en stenen en lijken zich niets van ons aan te trekken. Met hun oranje pootjes en hun flamboyante verenkleed, zijn ze een kleurrijke bezienswaardigheid in deze witte wonderwereld. Het geluid van misthoorns draagt ver over het water. Dilia houdt halt bij een hekje en steekt haar hand met een sleutel er in naar boven. Hiermee verschaft zij ons symbolisch de toegang tot Het Zwin dat valt onder beschermd gebied en vertelt zij ons de geheimen en de geschiedenis van dit stukje bijzondere landschap waar land en zee met elkaar lijken te strijden en de mens met leidende hand zo nu en dan ingrijpt:
Ook de vos struint rond in Het Zwin
 ,,Het Zwin is een eeuwenoud dynamisch gebied en bestaat uit een slufter die vanuit de zee het landelijk gebied ingaat. Schorren, slikken en zandvlakten wisselen elkaar af. Van 1100 tot aan ongeveer 1300 ontstond er een binnenzee die zich een weg kronkelde tot aan Brugge  en bevaren werd door handelsschepen”, vertelt Dilia terwijl ze een historische kaart uit haar rugzak haalt en de oude situatie aan ons laat zien. ,,Door verzanding kwam er gedeeltelijk een einde aan deze economische vaargeul en werd er verder ingepolderd met landbouwgrond. Nog steeds verdwijnt de geul beetje bij beetje. Om de bijzondere planten en dieren die hier leven in dit specifieke gebied te behouden, wordt er flink ingegrepen door de Nederlandse overheid in samenwerking met diverse Vlaamse overheidsorganisaties. Het gebied wordt met zo’n 120 hectare uitgebreid, waarvan 10 hectare op Nederlands grondgebied: met de verdieping en verbreding van de geul ontstaat er een waardevoller en veiliger gebied met bovendien een prachtig broedeiland voor visdieven, zwartkokmeeuwen en sternen. Nieuwe wandelpaden, fietsroutes, mooie uitkijkpunten en goed te bewandelen vlonders zorgen voor een aangename natuurbeleving van het nieuwe Zwin”, eindigt Timmers haar verhaal.
De zee ruist op de achtergrond. Pootafdrukken in de slik verraden de tocht van een vos en verdwijnen, samen met de geulen, in de nevels...  

Lees ook:
Winterwandeling in natuurgebied Oranjezon: knoestige bomen versus zacht rendiermos (15 januari 2016)
 
© Copyright Corawriter 2017

 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten