zaterdag 24 augustus 2013

Verdronken Zwarte Polder: dynamisch land achter de duinen

Tekst:             Cora Verhelst
Fotografie:      Ronny Bouwens

Verstopt achter de duinen bij Nieuwvliet ligt een schorrengebied in volle glorie. Een slingerend pad omzoomd met hoog groen struweel wijst je de weg door dit bijzondere decor van natuurbeleving. Grazende schapen kijken je lodderig aan en een patrijs kirt op de achtergrond. Alsof ze elkaar afwisselen gaat een rode zon langzaam onder en een volle maan verspreidt een zacht goudgeel schijnsel. Laat je verassen door het uitzicht over het strand en de zee, bevaren door imposante zeeschepen. Nachtegalen zingen hun lied en 228 verschillende soorten planten groeien en bloeien.  Kom snel naar de Verdronken Zwarte Polder en ervaar intens dit gebied met al je zintuigen.
Bonte bessenvlinder? Wie het weet mag het zeggen

Groene telefoondraadjes en kekke vlinders ontdekken? Ga dan snel op zoek naar de heggerank en de bonte bessenvlinder in de Verdronken Zwarte Polder.

Schapen houden de vegetatie kort

Mondaine plankiers
Het staat al weken op de planning: het meelopen met de excursie in de Verdronken Zwarte Polder in de avonduren. ’s Avonds een excursie bezoeken?! Is er dan wat te zien? We laten ons verleiden door Lucien Boerjan: al 30 jaar vrijwilliger bij ’t Duumpje samen met nog twee andere ‘Verdronken Zwarte Polder-kenners’ die in de maanden juli en augustus de gidsen zijn in dit bijzondere gebied. Door de vele beschermde soorten aan planten is de Verdronken Zwarte Polder een bezoek meer dan waard! Voordeel: Verdwalen kun je niet, een enkel zandpad voert je door de schorren en duinen heen. Om de watergeul over te steken, loop je over plankiers als een heuse Fransman of Française in een mondaine badplaats.

Zeekraal, zilverschoon en lamsoor
De in 1623 aangelegde Zwarte Polder is door een dijkdoorbraak overstroomd.  Vòòr de inpoldering was het een zeearm, het zwarte gat genoemd. Door de wisselende getijen van het zoute zeewater groeien hier talloze soorten zoutminnende planten. Ondanks dat de plantjes in dit  gebied uitbundig groeien, staat het merendeel op de rode lijst. Schorrekruid, zeekraal, lamsoor, slijkgras: typische zoutminnende planten.
Lamsoor is in Nederland een beschermde plant
,, Het slijkgras werd in het Sloegebeid aangeplant en heeft zich met het stromende water  verder verspreid naar Nederland,’’  licht Lucien toe. ,, De zeekraal is een echt pioniersplant, hij houdt vocht vast en zijn zaadjes worden verspreid door het water die vervolgens gedijen in het slik. Opmerkelijk is dat de zaadjes alleen door zoet water ontkiemen. In het voorjaar zorgen de maartse buien voor dit zoete water. ‘’ Heel bijzonder zijn zilverschoon en rolklaver die je in een ‘zoutgebied’  als dit niet zou verwachten.

Ontdek de nachtegaal en de winterkoning
 Lucien wijst ons de weg over een slingerend zandpad omzoomd met hoog struweel. ,,Voerde vroeger de vlierstruiken de  boventoon in dit gebied, nu zijn dat de bramenstruiken. De vlierstruiken zijn verdrongen en behoorlijk afgenomen. Het voordeel van de bramenstruiken is dat het een dicht struweel is waar vogels zich heerlijk in kunnen verschuilen en hun kroost in privacy op kunnen laten groeien.”  Te bewonderen zijn hier voornamelijk de  nachtegaal, zwartkop, tuinfluiter en de winterkoning. Roofvogels komen hier niet voor. Omdat het pad zo smal is, lopen we – de groep telt 14 personen – in ganzenpas achter Lucien aan.

Mystieke sferen en een fregat
Een adembenemende zonsondergang 
Na het dichte struweel is het open uitzicht over de zee en het strand  verrassend te noemen. We staan hier op een duintop van 17 meter boven NAP. ,,Dit is het hoogste punt in Zeeuws-Vlaanderen, “  zegt Lucien. Een adembenemende roodoranje zonsondergang versluierd door wolkjes doet ons helemaal stil vallen. 
Zeeschepen, waaronder een fregat, zien we de Schelde bevaren. Paarden galopperen over het strand. Ganzen  vliegen gakkend in V-vorm. ,,Deze vogels zijn op weg naar de Hooge Platen waar ze een plekje zullen vinden voor hun nachtrust. Hier zijn ze veilig voor vossen,’’ vertelt Lucien. De schemer begint langzaamaan in te vallen. Het knipperende licht van de vuurtoren van Westkapelle zorgt voor een mystieke sfeer. Wanneer we ons pad verder vervolgen over het zandpad terug langs het dichte struweel ontdekken we de wilde liguster. Typisch is dat deze er anders uit ziet dan de liguster die je in tuinen aantreft! De wilde liguster is in tegenstelling tot de ‘tuinliguster’ bladverliezend. In het najaar brengt ze zwarte bessen voort. Wist je dat vroeger deze bessen gebruikt werden om kleding te kleuren?


,,Nachtegalen en 228 verschillende soorten planten zijn te vinden in de Verdronken Zwarte Polder!"


Reigersbek
Omdat het donker begint in te worden, lopen we het laatste stuk flink door.  We zien Lucien opnieuw met zijn handen in het zand wroeten. Een opmerkelijk plantje houdt hij tussen zijn vingers. Het lijkt op een klein reigersbekje! En, je raadt het al, de plant is ook vernoemd naar zijn uiterlijk, namelijk reigersbek. ,,Opmerkelijk is dat de zaadjes van deze plant steeltjes hebben die door warmte zich krommen en in het zand boren.’’ Lucien legt het zaadje in zijn hand en we zien het voor ons ogen gebeuren! Binnen een paar seconden kromt  het zaadje zich door de warmte van zijn hand! Wat zit de natuur toch vernuftig in elkaar!
De volle maan zorgt voor mystieke sferen

Visjes en garnaaltjes
Nachtvlinders lijken dansjes om ons heen te maken. De zon is onder maar achter de bossen zien we de maan als heldere lichte bol verschijnen. Op de  achtergrond horen we patrijzen kirren. Een eindje verder aangekomen, zien we een poeltje. Grote en kleine kringen in het water wisselen elkaar af. ,,Visjes en garnaaltjes zorgen voor dit grappige schouwspel,’’ legt Lucien uit.
We moeten nu echt snel terug naar de plankiers, de duisternis begint in te vallen. Maar Lucien heeft ons overtuigd! Een bezoek brengen aan de Verdronken Zwarte Polder in de avonduren van de zachte nazomer is dubbel en dwars de moeite waard! Noteren dus op je moet-je-beleven-lijst!

Meer weten? Bezoek de allerlaatste zomerexcursie van dit jaar op woensdag 28 augustus. Natuurlijk is het gebied ook op eigen gelegenheid te bezoeken. Ingang: tegenover frituur ‘Het Gemaal’ in Nieuwvliet. Meer informatie vind je op de website van stichting  Het Zeeuwse Landschap: www.hetzeeuwselandschap.nl

©